Bách khoa toàn thư ngỏ Wikipedia

Ma cà rồng là cơ hội gọi một loại vật huyền huyễn được truyền tụng kể từ lâu nhập ký ức dân gian ngoan, loại này được nghĩ rằng tồn bên trên bằng phương pháp nốc ngày tiết kể từ những thành viên sống[1][2][3][4][5][6]. Hình tượng thịnh hành về quái cà dragon là những con ma cà rồng nhập văn hóa truyền thống châu Âu (Vampire) nhưng mà nổi bật là bá tước đoạt Dracula nhập kiệt tác văn học tập nằm trong thương hiệu.
Bạn đang xem: con ma cà rồng
Danh xưng[sửa | sửa mã nguồn]
Ngay kể từ hậu kỳ trung đại, những sách Kiến văn tè lục của Lê Quý Đôn, Thoái thực ký văn của Trương Quốc Dụng và Hưng Hóa kỷ lược của Phạm Thận Duật tiếp tục chép về "một loại quái chuyên nghiệp mút hút ngày tiết người xuất hiện nay ở vùng Hưng Hóa", thông thường được gọi là ma Cà Rồng (茄蠬鬼), ma Cà Rằng (奇䗀鬼) hoặc ma Càn Sùng (乾崇鬼); những tên tuổi này tuy rằng không giống nhau tuy nhiên đều nỗ lực ký âm kurung / gunung trong những ngữ điệu Tai-Kadai. Tác fake Phạm Thận Duật còn rằng, loại quái này "hễ là kẻ Thái Đen thì hoặc có".
“ | Trấn Hưng Hóa kể từ sách Tường Phù cho tới Hạ Lộ, sở hữu dân quái gọi là "ma cà rồng". Người dân này, khi buổi ngày động tác phục dịch, đi ra nhập như thông thường [...] Đến tối thì xỏ nhì ngón chân loại nhập lỗ mũi, cất cánh đi làm việc quái, thông thường vào trong nhà thiếu phụ đẻ nhằm mút hút ngày tiết [...] Đến trống không canh năm, tương tự tai ác vật ấy cất cánh quay trở lại, dìm chân nhập thùng nước tô mộc, dỡ chân ở mũi đi ra, quay về thực hiện người, nếu như căn vặn cho tới việc đã thử đêm tối thì ko biết gì cả. | ” |
— Lê Quý Đôn, Doãn Hậu, Lê (2007). Kiến văn tè lục. Nhà xuất phiên bản Văn hóa vấn đề - Viện Sử học tập. tr. 353. |
Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]
Mặc cho dù quái cà dragon được ghi nhận trong tương đối nhiều nền văn hóa truyền thống không giống nhau[7], tuy nhiên cho tới khi một vài tin cậy trạm gác và hiện tượng lạ khó khăn lý giải về quái cà dragon xuất hiện nay nhập châu Âu kể từ những chống nhưng mà truyền thuyết này vốn liếng thịnh hành, ví dụ như chống Balkan và Đông Âu,[8] mặc dù cứ từng khu vực đều mang tên gọi không giống nhau về nó ví dụ như vrykolakas bên trên Hy Lạp và strigoi bên trên România. Niềm tin cậy này đã tăng lên tới cuồng gàn nhập tâm trí chỗ đông người và nhập một vài tình huống xác bị tiêu diệt tiếp tục thực sự đặt điều cược với những người dân bị cáo buộc là quái cà dragon.
Những người mê tín dị đoan nhập quái cà dragon là những người dân thích hợp thực hành thực tế việc nốc ngày tiết người hoặc động vật hoang dã. Người tao cũng thông thường bảo rằng quái cà dragon hầu hết hoặc cắm nhập cổ nàn nhân, mút hút ngày tiết kể từ động mạch máu. Trong văn học tập dân gian ngoan rằng cộng đồng, luôn luôn sở hữu niềm tin cậy vào một trong những đối tượng người tiêu dùng đạt được sức khỏe siêu tự nhiên dựa vào việc nốc ngày tiết người. Lịch sử của những người dân mê tín dị đoan quái cà dragon rằng cộng đồng bắt đầu từ tục ăn thịt người. Uống ngày tiết (và/hoặc ăn thịt) người không giống đang được dùng như 1 thủ đoạn tư tưởng nhằm mục đích xịn tía lòng tin quân thù và phản ánh nhiều sự cuồng tín.
Trong nhiều thế kỷ tiếp tục có không ít hiện tượng lạ bí ẩn và kinh hãi khiến cho người dân hoang mang lo lắng, một dịch bệnh dịch tiếp tục tràn ngập và làm thịt bị tiêu diệt nhiều người. Người tao nhận định rằng là vì cùn thuật phù thủy tạo nên, quái cà dragon group mộ sinh sống lại và lấy lên đường sự sinh sống của những người sinh sống. Những loại xác bị tiêu diệt kỳ kỳ lạ ko phân huỷ hoặc thối rữa, móng tay, tóc, răng nẩy nhiều năm đi ra như còn sinh sống và sở hữu ngày tiết chảy đi ra kể từ đôi mắt, mũi, mồm và thỉnh thoảng cả tai, nhìn như 1 người đang được ngủ hoặc vừa phải mới nhất bị tiêu diệt mặc dù đã trở nên chôn trong tương đối nhiều ngày nhiều mon nhiều năm nhưng mà vẫn không tồn tại tín hiệu phân diệt hoặc thối rữa nhưng mà vẫn hồng hào, đỏ tía tươi tắn và bụng vĩ đại như vừa phải mới nhất thức ăn no nê được nghĩ rằng tiếp tục trở thành quái cà dragon. Mắt ngược ngỏ và dường như khung hình tiếp tục dịch chuyển.
“ | Vào thời Lê, Lê Quý Đôn tế bào miêu tả, quái Cà Rồng buổi ngày cấy cày như người thông thường, đêm tối thì đút nhì ngón chân nhập lỗ mũi cất cánh lên đường, mến vào trong nhà bà đẻ mút hút ngày tiết, nếu như thấy ánh sáng của đèn sở hữu sự mới mẻ, tức là loại quái này sắp tới đây. Đến thời Nguyễn, Trương Quốc Dụng viết: "Ma Cà Rồng ko không giống gì người, chỉ mất trán đỏ tía, đôi mắt nhiều tròng trắng là khác lạ, mến ở 1 mình, đêm tối lấy nhì ngón chân loại đút nhập mũi, tay xách tai cất cánh lên đường, mến ăn ngày tiết mủ, nhọt nhọt và bà đẻ. Đến tối cần chống thủ, thấy đèn gửi trở thành blue color thìa là điềm quái cho tới, bấy giờ cần gõ nhập vách tường, trở thành chóng nhằm xua đuổi nó, vị ko thì bệnh dịch tiếp tục nặng". Nhưng không giống với biên chép của mình Trương về sự việc quái Cà Rồng mến ở 1 mình, Phạm Thận Duật mang lại biết: "Ma này cũng chính là người, cũng có thể có bà xã con cái, thông thường kín lẻn nhập điểm người tao ở, mút hút tinh ma huyết, người ko biết phần nhiều bị chết". Ông Phạm còn mang lại biết: "Sách 'Hưng Hóa lục' của mình Trần (làm chức quan tiền Hiệp trấn) nói: Ma này lỗ mũi cực kỳ vĩ đại, đêm tối mang lại nhì chân nhập lỗ mũi, cất cánh vào trong nhà người tao, vươn lên là đi ra hình chó, mèo, mút hút ngày tiết người. Nay coi thấy lỗ mũi nó rưa rứa người thông thường thôi". | ” |
— Trần Quang Đức, Vân Trai tùng thoại, năm nhâm thìn. Ma cà rồng.Quản lý CS1: thương hiệu số: list người sáng tác (liên kết) |
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Cổ đại[sửa | sửa mã nguồn]
Những truyền thuyết về xác bị tiêu diệt thèm khát ngày tiết thời xưa gần như là tương tự nhau ở từng điểm bên trên toàn cầu[9]. Ma cà dragon tựa vong linh gọi là Lilu được nhắc cho tới nhập khoa phân tích quái quỷ Babylon, và kẻ khát ngày tiết Akhkharu nhập lịch sử một thời Sume thậm chỉ với sớm hơn hết. Người tao rằng những con cái quỷ loại bại liệt lên đường long dong hàng tiếng đồng hồ nhập bóng tối, săn bắn mò mẫm và làm thịt những đứa trẻ em mới nhất sinh rưa rứa phụ phái đẹp khái niệm. Một trong mỗi con cái quỷ bại liệt, thương hiệu là Lilitu, đang được thực hiện phỏng theo đuổi ở khoa phân tích quái quỷ Do Thái giống như Lilith. Lilitu/Lilith thỉnh phảng phất hay còn gọi là u của muôn loại quái cà dragon. Xem cụ thể ở Lilith.
Nữ thần Ai Cập Sekhmet nhập một lịch sử một thời trở thành cuồng khát ngày tiết sau khoản thời gian sát sinh một vài ba người và chỉ thỏa mãn nhu cầu sau khoản thời gian nốc rượu rượu cồn màu sắc ngày tiết. Trong kiệt tác Tây du ký của Ngô Thừa Ân, Bạch Cốt Tinh cũng mút hút ngày tiết người. Với khả năng ấy, rất có thể coi cô như nữ vương quái cà dragon. Bạch Cốt Tinh sinh đi ra từ là 1 bộ khung hít vào khí của càn khôn ngoan nhật nguyệt nhưng mà trở thành tai ác. Trong kiệt tác Odyssey của Homer, vong hồn nhưng mà Odyssey bắt gặp nhập chuyến du ngoạn qua quýt địa ngục bị hấp dẫn vị ngày tiết tươi tắn của chiên đực hiến tế, thực tiễn là Odyssey người sử dụng ưu thế của tớ nhằm tập trung vong hồn của Tiresias. Trong những huyền tích La Mã sở hữu nói đến việc strix, một con cái chim sinh sống về đêm tối được nuôi vị ngày tiết người tươi tắn. Người Âu châu trung thế kỉ lưu truyền những truyện rùng rợn về một tương tự quái mút hút ngày tiết mang tên "Vampire". đa phần truyện về quái cà dragon cực kỳ rùng rợn, như chuyện một người tàn nhẫn xứ Wales tiếp tục bị tiêu diệt kể từ lâu, bỗng nhiên tối đêm sinh sống lại quay trở lại gọi thương hiệu từng người quen thuộc và mút hút ngày tiết chúng ta cho tới bị tiêu diệt.
Trung đại[sửa | sửa mã nguồn]
Vào những thế kỷ XVII và XVIII, cơn lốc hoảng kinh hoảng quái cà dragon lan từng Tây Âu. Người tao bảo chúng ta bắt gặp người sống mái lại lượn mọi chỗ tiến công người sinh sống. Các tổ chức chính quyền tiếp tục mang lại khai thác những phần mộ nhằm thiêu diệt xác. Từ bại liệt trái đất quái cà dragon tạo ra hãi kinh từng Tây Âu và lên đường nhập thơ ca và hội họa. Sau bại liệt những kiệt tác này tạo ra hứng thú mang lại căn nhà văn Ireland Bram Stoker viết lách nên tè thuyết có tiếng Dracula. Ma cà dragon được nghĩ rằng những xác bị tiêu diệt bị vong linh quái quỷ sở hữu, phù thủy hoặc những người dân tự động tử, hoặc bởi bị cắm vị một con ma cà rồng không giống. Năm 1746, Dom Augustin Calmet cho thấy thấy được những cuộc mục kích những người dân bị tiêu diệt kể từ lâu bỗng nhiên group mồ quay trở lại, cắm xé, mút hút ngày tiết người thân trong gia đình của bọn chúng. toán quái quỷ kinh tởm này đi đi lại lại, thì thầm như người thông thường, xác của bọn chúng chôn bên dưới khu đất nhiều năm vẫn nguyên lành không xẩy ra thối rữa, đỏ tía tươi tắn và ngày tiết chảy đi ra kể từ mồm. Tất cả những người dân bị bọn chúng mút hút ngày tiết đều bị tiêu diệt. Đến thế kỷ XIX, truyện viết lách về quái cà dragon đa dạng và phát triển thành một vấn đề văn học tập. Nổi giờ nhất là cuốn Dracula của Bram Stoker.
Một điểm lưu ý nổi trội của quái cà dragon là cực kỳ mến ngày tiết, nhập đêm tối thông thường xuất hiện nay bên dưới hình dạng của một con cái dơi hoặc một con cái sói hoặc là 1 trong đám mây black color cất cánh cho tới hành lang cửa số gõ cửa ngõ và xin xỏ nhập. Nếu nàn nhân nhập giấc mơ ko thực hiện căn nhà được bản thân thì tiếp tục Open và rồi cũng tiếp tục phát triển thành một quái cà dragon, đặc trưng những nàn nhân này luôn luôn sở hữu nguyệt lão tương quan trực tiếp với quái cà dragon gốc, Có nghĩa là rất có thể cảm biến và xác lập được quái cà dragon gốc ở đâu. Trong những cuốn sách, phim hình ảnh và truyền họa, quái cà dragon được thể hiện nay như thể những loại vật cực kỳ phức tạp. Theo truyền thuyết, từng quái cà dragon đều từng là 1 trong con cái người; sau khoản thời gian bị con cái quái không giống tiến công, bị tiêu diệt lên đường rồi trỗi dậy kể từ nấm mồ nhằm hóa thân thích trở thành con cái quỷ mút hút ngày tiết quyết liệt. Từ khi thân xác được phục sinh - di hình sinh sống của một người bị tiêu diệt - quái cà dragon thông thường được coi như thể bất tử. Chúng cũng rất có thể trở thành một người thông thường mạnh khỏe và khó khăn nhưng mà bị trị hiện nay trong những người sinh sống. Bên cạnh đó loại vật quyết liệt này cũng rất có thể đem hình thù địch một thú nuôi, thông thường là dơi hoặc chó sói hoặc thậm Chí sương quáng gà, nhằm mục đích lặng lẽ tiếp cận nàn nhân. Chúng rất có thể điều khiển xe trên mặt mũi nước.
Tuy vậy, quái cà dragon vẫn đang còn một vài điểm yếu kém. Chúng rất có thể bị chi khử vị loại cọc xuyên tim hoặc vị lửa; bọn chúng tiếp tục bị tiêu diệt nếu như bị chém đầu và bị bầy đi ra bên dưới độ sáng mặt mũi trời (đây một nhược điểm của quái cà dragon được tạo nên vị Văn học). Chúng cực kỳ kinh hoảng hình thập tự động thánh giá bán, nước thánh, tỏi và cỏ roi vọt ngựa. Ma cà dragon không tồn tại hình ảnh phản chiếu nhập gương và thỉnh thoảng không tồn tại một chiếc bóng, (ma cà dragon không tồn tại xương) và sở hữu sức khỏe siêu nhân. Hình hình ảnh quái cà dragon được tạo nên theo đuổi vô số phương pháp tùy nhập mức độ tưởng tượng của quả đât. Chúng ko thể vào trong nhà người không giống còn nếu như không được chào hoặc vào trong nhà thờ (có thể là khu đất thánh).
Hiện đại[sửa | sửa mã nguồn]
Không sở hữu vật chứng khoa học tập nào là minh chứng quái cà dragon tồn bên trên, tuy nhiên tiến thủ cỗ hắn học tập tiếp tục minh chứng được hạnh kiểm quỷ dữ này. Một trong những bệnh lý quái cà rồng là hội chứng rối loàn gửi hoá porphyrine (porphyria). Chứng bệnh dịch quý hiếm này sinh đi ra bởi sự tổn thất thăng bằng nhập sinh ra heme, một sắc tố nhiều hóa học Fe nhập ngày tiết. Người giắt hội chứng bệnh dịch này cực kỳ kinh hoảng độ sáng mặt mũi trời, sôi bụng nhiều và rất có thể bị miệt mài sảng. Thời xưa người tao điều trị bệnh dịch này bằng phương pháp mang lại người mắc bệnh nốc ngày tiết tươi tắn nhằm xử lý hiện tượng tổn thất thăng bằng nhập khung hình (mặc cho dù không tồn tại vật chứng rõ nét nào là về điều này).

Một số bệnh dịch thế giới này thông thường sở hữu mồm và răng red color bởi sinh hoạt sinh sắc tố heme tạm bợ. Porphyria sở hữu tính DT nên xưa ni người tao thông thường triệu tập những người mắc bệnh này nhập một vài chống chắc chắn. Nguyên bởi loại nhì thực hiện đột biến "bệnh lý quái cà rồng" là hội chứng không thay đổi thể (catalepsy), một sự phối kết hợp thân thích hội chứng động kinh, tinh thần phân liệt và những bệnh dịch không giống hiệu quả cho tới hệ trung khu thần kinh. Khi người mắc bệnh lên cơn, toàn cỗ khung hình tiếp tục cứng lúc lắc, nhịp tim và khá thở suy giảm. thường thì người ngoài tưởng lầm người mắc bệnh catalepsy đang được lên cơn kinh hoàng là... một xác bị tiêu diệt.
Ngày ni, hắn học tập tiếp tục sở hữu nắm rõ và vừa đủ phương tiện đi lại nhằm đánh giá coi một người nào là này còn sinh sống hoặc tiếp tục tắt thở sự. Tuy nhiên, xa xưa quả đât chỉ nhờ vào hiện tượng lạ bên phía ngoài nhằm phoán đoán sinh mệnh một người, chủ yếu vì vậy nhưng mà người mắc bệnh catalepsy thông thường thường hay bị chôn lầm rất có thể "sống lại". Giai đoạn bột phát bệnh dịch catalepsy rất có thể kéo dãn dài hàng tiếng đồng đồ hoặc nhiều ngày - đầy đủ thời hạn nhằm tổ chức một đám quái. Sau khi tỉnh lại nhập phần mộ, nếu như người mắc bệnh còn giắt tăng hội chứng rối loàn tinh thần thì anh tao dễ dẫn đến xem như là... quái cà dragon. Trong khi những hiện tượng lạ này tạo ra kinh hoảng hãi mang lại quả đât, phát xuất của toàn cỗ truyền thuyết và nắm rõ về quái cà dragon lại nằm tại vị trí tư tưởng rộng lớn là thân xác.
Sự chết người là 1 trong trong những góc nhìn bí hiểm nhất của cuộc sống đời thường và từng nền văn hóa truyền thống cổ kim đều quan hoài đặc trưng cho tới hiện tượng lạ. Một phương pháp để luận giải về chết choc là nhân cơ hội hóa nó - mang đến mang lại nó một dạng hữu hình, Thế nên, những con cái quỷ dữ Lamastu, Lilith và lũ quái cà dragon tương tự động thời thời trước là những cơ hội lý giải so với một điều bí hiểm kinh xịn, chết choc đột ngột của một trẻ con và thai nhi nhập tử cung. Con quỷ Strigoi và những thi hài phục hoạt không giống đó là những biểu tượng sau cuối của việc bị tiêu diệt - bọn chúng là di hình thiệt sự của những người dân tiếp tục bị tiêu diệt.
Ma cà dragon cũng chính là hiện thân mặt mũi tối của quả đât. bằng phẳng cơ hội vạch rõ rệt điều ác trải qua những hình hình ảnh siêu tự nhiên, quả đât rất có thể luận giải chất lượng tốt rộng lớn về chủ yếu những Xu thế ác của tớ. Sự biểu lộ rất nhiều con cái quỷ tương tự quái cà dragon nhập xuyên thấu lịch sử hào hùng, rưa rứa sự ám ảnh ko dứt của tất cả chúng ta so với lũ mút hút ngày tiết này, minh chứng rằng bại liệt là 1 trong phản xạ tổng thể so với thân thích phận quả đât. Nó đơn giản và giản dị là phiên bản tính quả đât nhằm mục đích loại trừ những kinh hoảng hãi... Họ giải thích rằng, trong mỗi năm thời điểm đầu thế kỷ XVIII, người dân Đông Nam châu Âu luôn luôn tin cậy nhập sự tồn bên trên của những người dân bị nghĩ rằng "ma cà rồng". Khi bắt gặp những dịch bệnh dịch khó khăn hiểu hoặc hiện tượng lạ kì quái, bất kể ai cũng tiếp tục ụp lỗi mang lại quái quỷ.
Xem thêm: together with a cool maid
Tuy vậy, những căn nhà khoa học tập cũng thể hiện một giải thích khoa học tập về sự việc xác bị tiêu diệt vẫn tồn tại nguyên lành và hồng hào như sau: "Khi một xác bị tiêu diệt phân diệt, nước trong những tế bào dần dần thay cho thay đổi. Lúc này, lớp bên phía ngoài của domain authority tróc dần dần đi ra và những phần bên trong chính thức hóa lỏng". Các phần bên trong thông thường sẽ sở hữu được một vẻ bên ngoài hồng hào rộng lớn và rất có thể xuất hiện nay hiện tượng lạ lên domain authority mới nhất. Trong khi phân diệt, khí hội tụ nhập một xác bị tiêu diệt, tạo nên nhiều điều lạ thường. sít lực kể từ những hóa học khí rất có thể tạo nên hiện tượng lạ ngày tiết chảy đi ra kể từ mồm, đôi mắt, nhìn cực kỳ rùng rợn. Khi sở hữu công cụ đâm nhập tử đua chứa được nhiều khí phân diệt rất đơn giản trị đi ra những tiếng động kinh người. Nhưng toàn bộ những thi hài đều bị thiêu trở thành tro.
Theo truyền thuyết, tương khắc tinh ma truyền kiếp của quái cà dragon đó là Người sói, hoặc rằng cách tiếp theo thì đấy là loại vật bí ẩn có một không hai rất có thể chi khử quái cà dragon vị chất độc kể từ trị cắm chí mạng của những người sói khiến cho quái cà dragon ko thể hồi sinh chỗ bị thương được. Nhưng trận đánh thân thích người sói và quái cà dragon thiệt đi ra được tạo ra kể từ văn học tập, và nhập thời Trung Cổ, người tao nhận định rằng nếu như khi sinh sống chúng ta là 1 trong người sói và sau khoản thời gian bị tiêu diệt lên đường các bạn sẽ trở thành quái cà dragon. Bên cạnh đó quái cà dragon cực kỳ kinh hoảng tỏi, cỏ roi vọt ngựa và cây thánh giá bán. Chúng rất có thể ngăn ngừa bằng phương pháp đâm cọc xuyên qua quýt tim để lưu lại bọn chúng ko thoát ra khỏi quan tiền tài, chém đầu và hỏa thiêu là phương pháp để chi khử quái cà dragon nhập thời ấy hoặc nhét gạch men đá nhập mồm của bọn chúng.
-
-
Philip Burne-Jones, The Vampire, 1897
-
-
-
-
"Boston Direct kích hoạt Project"
-
Member of the "Boston Direct kích hoạt Project" dressed as vampires
-
Xem thêm: tower of god ss2
Member of the "Boston Direct kích hoạt Project" dressed as vampires
-
Member of the "Boston Direct kích hoạt Project" bitten by a vampire (fake wounds)
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
![]() |
Wikimedia Commons nhận thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Ma cà rồng. |
- Ma
- Xác sinh sống (Zombie)
- Cương thi
- Quỷ nhập tràng
- Quái vật
- Ngạ quỷ
- Ma hời
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ (tiếng Pháp) Levkievskaja, E.E. (1997). “La mythologie slave: problèmes de répartition dialectale (une étude de cas: le vampire)”. Cahiers Slaves. 1. Bản gốc tàng trữ ngày 12 mon một năm 2008. Truy cập ngày 29 mon 12 năm 2007.
- ^ Créméné, Mythologie du Vampire, p. 89.
- ^ Bunson, Vampire Encyclopedia, p. 219.
- ^ (tiếng Ukraina) Словник символів, Потапенко О.І., Дмитренко М.К., Потапенко Г.І. та ін., 1997.[1] online article.
- ^ Dundes, Alan (1998). The Vampire: A Casebook. University of Wisconsin Press. tr. 13. ISBN 0299159248.
- ^ “Vampire”. Encyclopaedia Britannica. 27. Encyclopaedia Britannica Company. 1911. tr. 876.
- ^ Frost, Brian J. The Monster with a Thousand Faces: Guises of the Vampire in Myth and Literature, Univ. of Wisconsin Press (1989) p. 3.
- ^ Silver & Ursini, The Vampire Film, những trang. 22–23.
- ^ Raymond T. McNally & Radu Florescu (1994). In Search of Dracula. tr. 117. ISBN 0-395-65783-0.Quản lý CS1: dùng thông số người sáng tác (liên kết)
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Vampire (legendary creature) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
Bình luận